Klaudiusz Ptolemeusz, aleksandryjski astronom, matematyk i geograf żył w latach około 100 – 165 n.e. Opierając się na dokonaniach wcześniejszych uczonych greckich (Apoloniusza z Pergi, Hipparcha) stworzył kompletny planetarny system geocentryczny. W centrum jego wszechświata znajdowała się Ziemia, a wokół niej krążyły Słońce i planety. Ruch planet odbywał się po epicyklach, których środki poruszały się po deferentach. W celu uzyskania większej zgodności przyjętego modelu z obserwacjami Ptolemeusz wprowadził do niego ekwant. Ruch planet względem ekwantu nie był jednostajny, co jawnie kolidowało z filozoficznymi założeniami Platona, a zbliżało model do późniejszych odkryć Johannesa Keplera. Swoje osiągnięcia przedstawił w dziele zatytułowanym Almagest, które przetrwało (14 stuleci) do czasów Kopernika.
System geocentryczny Klaudiusza Ptolemeusza
W systemie Ptolemeusza planety poruszają się po epicyklach, których środki krążą po deferentach. Środek wszystkich deferentów znajduje się na Ziemi. Środki epicykli Wenus ( i Merkurego, którego nie zaznaczono na rysunku) znajdują się na odcinku łączącym Ziemię i Słońce. Promienie Marsa, Jowisza i Saturna są zawsze równoległe do odcinka łączącego Ziemię i Słońce. (Słońce nie ma swojego epicyklu).
Almagest najważniejsza praca Klaudiusza Ptolemeusza. Jej oryginalny tytuł brzmiał Matematyczny zbiór później znany, jako Wielki zbiór. Złożona z 13 ksiąg opisywała podstawowe zagadnienia trygonometrii, zjawiska wschodów i zachodów gwiazd, długości dnia dla różnych szerokości geograficznych, ruchy i zaćmienia Słońca i Księżyca, teorię ruchu planet. Zawierała katalog 1022 gwiazd oraz tabele pozwalające obliczyć w dowolnym czasie położenia Słońca, Księżyca oraz planet. Praca nie dawała odpowiedzi na pytanie, która z planet Merkury czy Wenus krąży bliżej Ziemi.
Deferent w astronomii Ptolemeusza to okrąg, po którym porusza się środek epicyklu.
Ekwant w astronomii Ptolemeusza to punkt względem, którego epicykl porusza się po deferencie ze stałą prędkością kątową.
Epicykl w astronomii Ptolemeusza to zewnętrzny (w stosunku do deferentu) okrąg, po którym porusza się planeta. (Epi z greckiego to zewnętrzny, cykl to okrąg).
Mikołaj (I) Kopernik, ojciec astronoma, urodził się ok. 1425 roku. Nieznane jest miejsce, w którym to nastąpiło. Jeremi Wasiutyński sugeruje, że był krakowianinem, a Krzysztof Mikulski pisze, że do Krakowa mógł trafić dzięki protekcji kuzyna (Jana). Wynika stąd, że w Krakowie raczej się nie urodził. W Toruniu zamieszkał ok. 1455 roku. Był kupcem. Jego żoną była Barbara z domu Watzenrode. Zmarł w 1483 roku w Toruniu. Według Krzysztofa Mikulskiego dziadkiem Mikołaja (II) i ojcem Mikołaja (I) mógł być mieszkający w Nysie Andrzej Kopernik (1390-1435/8) ożeniony z Barbarą nieznanego pochodzenia.
Mikołaj (II) Kopernik astronom. Studiował sztuki wyzwolone, prawo kanoniczne i medycynę. Zajmował się ekonomią, kartografią, matematyką. W domu rodzinnym rozmawiał po niemiecku. Pisał po łacinie. Tłumaczył z greki. Nie wiadomo czy znał język polski, ponieważ nie zachowały się żadne teksty pisane w tym języku. Był kanonikiem kapituły warmińskiej. Napisał ważną pracę (De Revolutionibus) i miał jednego ucznia (Jerzego Joachima Retyka). Dzisiaj liczba jego potomków naukowych wynosi blisko 160 tysięcy i co miesiąc wzrasta o około 800 osób. Jest jednym z najczęściej cytowanych uczonych wszech czasów, a pojęcie przewrót kopernikański weszło na trwałe do języka naukowego (i potocznego).
Andrzej Kopernik (ok.1475 – ok.1518), młodszy brat Mikołaja Kopernika. W latach 1491 – 1495 studiował w Krakowie, później w Bolonii. W 1501 roku objął kanonię kapituły warmińskiej. Zmarł na syfilis.
Barbara Kopernik (ok.1460 – po 1525), siostra Astronoma, najstarsze dziecko w rodzinie. Oddana do klasztoru w Toruniu, później przeniesiona do Chełmna. W latach 1511 – 1525 opatka benedyktynek chełmińskich. Posiadała połowę rodzinnej kamiennicy przy Rynku (36) w Toruniu.
Katarzyna Kopernik (ok.1471 – po 1509), siostra Astronoma i żona Bartłomieja Gertnera. Posiadała pięcioro dzieci. Jedna z córek (Krystyna z Królewca) oraz wnuczęta od drugiej, Reginy (Muller) odziedziczyły pozostawione przez Kopernika ruchomości
Łukasz Watzenrode, wuj Mikołaja II ze strony matki, biskup warmiński. Po śmierci Mikołaja I otoczył opieką jego rodzinę.
De revolutionibus orbium coelestium , jedna z najsłynniejszych książek w dziejach nauki. Wydrukowana w ilości ok. 400 - 500 egzemplarzy w 1543 roku w Norymberdze. Do dzisiaj, z pierwszego wydania, pozostało ok. 260 sztuk. Druk dzieła rozpoczęto na przełomie kwietnia i maja 1542 roku w drukarni Jana Petreiusa a ukończono 21 lipca 1543 roku. Początkowo pracę nadzorował Jerzy Joachim Retyk, po nim opiekę wydawniczą przejął luterański teolog Andreas Osiander. Osiander zmienił tytuł dzieła z De Revolutionibus na De revolutionibus orbium coelestium oraz dodał anonimową przedmowę, w której przedstawiał teorię heliocentryczną, jako hipotezę. Praca była dedykowana papieżowi Pawłowi III. W 1616 roku książka znalazła się na indeksie Kościoła katolickiego, gdzie pozostała do roku 1835.
System heliocentryczny Mikołaja Kopernika
Grób Mikołaja Kopernika, ówczesnym zwyczajem było zapisywanie w testamencie odpowiednich kwot na rzecz kapituły pozwalających oznaczyć miejsce pochówku darczyńcy odpowiednią płytą nagrobną. Mikołaj Kopernik cały swój majątek przekazał rodzinie został, więc pochowany w bezimiennym grobie. W latach 2004 – 2009 zespół polskich uczonych przeprowadził szerokie poszukiwania grobu Mikołaja Kopernika. Odnaleziono niekompletny szkielet siedemdziesięcioletniego mężczyzny, który zidentyfikowano, jako pozostałości Mikołaja Kopernika. W maju 2010 roku dokonano powtórnego pochówku Uczonego w katedrze we Fromborku. Uroczystości trwały trzy dni i miały charakter państwowo – kościelny. Czy w nowym grobie faktycznie spoczywają szczątki Astronoma pewności nie ma, a wątpliwości przedstawił Michał Kokowski.
Jerzy Joachim Retyk matematyk, uczeń Mikołaja Kopernika, autor Relacji pierwszej. Miał 25 lat, gdy w 1539 roku przybył do Fromborka zafascynowany doniesieniami o odkryciach Mikołaja Kopernika. Na miejscu zapoznał się z rękopisem De Revolutionibus i po długich staraniach przekonał sędziwego Astronoma do wydania go drukiem. Jego ojca, lekarza, oskarżono o czary (lub kradzież) i stracono. Rodzinie natomiast zakazano używania nazwiska rodowego. Joachim przybrał nazwisko Retyk pochodne od rzymskiej prowincji Recja, w której się urodził. Jerzy Joachim Retyk z pomocą ucznia Valentina Otto skonstruował tablice trygonometryczne używane przez 300 lat. Retyk nie został wymieniony we wstępie do De Revolutionibus chociaż, jego wkład w wydanie dzieła był znaczący.
Leonard Vitreatoris z Dobczyc, w matematycznym projekcie genealogicznym (The Mathematics Genealogy Project) jest wymieniony, jako jeden z nauczycieli Mikołaja Kopernika. W polskiej edycji encyklopedii możemy przeczytać, że zajmował się matematyką i astronomią, a na Uniwersytecie Krakowskim był profesorem i dziekanem. Z tej samej encyklopedii, ale w wersji niemieckiej dowiadujemy się, że mógł pochodzić ze starej rodziny szlacheckiej Dobschütz lub ze wsi Dobczyce koło Krakowa. Pseudonim Vitreatoris sugeruje zaś, że był synem szklarza. Wspominają o nim, (jako docencie uczelni krakowskiej): Ludwik Antoni Birkenmajer (gdzie figuruje pod nazwiskiem Zasański) oraz Jeremi Wasiutyński (gdzie nosi nazwisko Zarański).
Galileusz (wł. Galileo Galilei) genialny wizjoner. Miał odwagę przeciwstawić się wpływowi Kościoła katolickiego na uprawianie nauki. Urodził się w Pizie w 1564 roku. Przez cztery lata studiował medycynę. Studiów nie ukończył, a swoje zainteresowania zwrócił w stronę matematyki. Mimo braku formalnego wykształcenia w roku 1589 został wykładowcą na pizańskim uniwersytecie. Trzy lata później objął posadę profesora na uniwersytecie w Padwie, gdzie wykładał matematykę, mechanikę i astronomię. W roku 1609 zainspirowany osiągnięciami holenderskich rzemieślników zbudował (we własnym warsztacie) lunetę i rozpoczął systematyczne obserwacje astronomiczne. Odkrył nierówności powierzchni Księżyca, cztery satelity Jowisza oraz niewidoczne wcześniej gwiazdy Drogi Mlecznej. Wyniki przedstawił w pracy Gwiezdne orędzie z roku 1610. W tym samym roku uzyskał posadę pierwszego matematyka na uniwersytecie w Pizie oraz tytuł matematyka i filozofa wielkiego księcia Toskanii. W 1613 opublikował Listy o plamach słonecznych, w których po raz pierwszy dał wyraz swojej sympatii dla teorii Kopernika.
Marcin Luter (1483 – 1546), reformator religijny, uważał, że system heliocentryczny jest niezgodny z Biblią. Jego opinię przytacza Jeremi Wasiutyński: „Wspomniano o nowym astrologu, który chciał dowieść, że Ziemia porusza się i chodzi wokoło, a nie firmament albo niebo, Słońce i Księżyc; zupełnie jakby, kto siedział na wozie albo na statku ruchomym i myślał, że siedzi nieruchomo i spoczywa, a ziemia i drzewa idą i poruszają się…Ten głupiec chce wywrócić całą sztukę astronomii! Ale, jak wskazuje Pismo święte, Jozue kazał Słońcu się zatrzymać, a nie Ziemi!”.
Michał Kokowski podaje znacząco inną wersję tej wypowiedzi cytując Antona Lauterbacha: „Ale sprawa wygląda teraz tak: kto chce być mądry, nie może godzić się na to, co inni uważają. Powinien on dokonać czegoś własnego, tak jak uczynił ten, który chce przewrócić całą astronomię…Jednak ja wierzę Biblii…”
Owen Gingerich, astronom, historyk nauki, emerytowany profesor Uniwersytetu Harvarda. Znawca Kopernika i Keplera. Autor Książki, której nikt nie przeczytał, Boskiego wszechświata, Planety Boga oraz An Annotated Census of Copernicus’ De Revolutionibus (Spisu egzemplarzy De Revolutionibus Kopernika z komentarzem) monografii wydanej w lutym 2002 roku. Census opisuje każdy z zachowanych 600 egzemplarzy pierwszego i drugiego wydania książki Kopernika.
Krzysztof Mikulski, historyk, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2015 roku opublikował „Mikołaj Kopernik środowisko społeczne, pochodzenie i młodość”. Pozycja zawiera tezy o starszeństwie Mikołaja Kopernika nad bratem Andrzejem, odzawodowym pochodzeniem nazwiska Kopernik, (jako obrabiacza miedzi - cuprum), tożsamości nazwisk Koppersmed i Kopernik oraz pochodzeniu rodu Koperników z Nysy.
Michał Kokowski, fizyk, historyk nauki, profesor PAN. Autor Różne oblicza Mikołaja Kopernika. Spotkania z historią interpretacji.
Krzysztof Kolumb (1451 – 1506), włoski żeglarz odkrywca „Ameryki” (1492), bywa porównywany z Mikołajem Kopernikiem. Pojawiają się określenia: „Kopernik Kolumbem astronomii”, itp. Oczywiście nie ma jednoznacznej miary ich dokonań, a ocena zależy od poglądów piszącego. Jeżeli jednak popatrzeć na nie przez pryzmat motywacji i następstw to osiągnięcia Kolumba nie wytrzymują konkurencji z dziełem Kopernika. Tym pierwszym kierowała chciwość własna i protektorów, a drugim ciekawość naukowa. Na skutek działań Kolumba ucierpiały setki tysięcy ludności tubylczej, a praca Kopernika legła u podstaw współczesnej nauki.
Sherlock Holmes, dziewiętnastowieczny detektyw stworzony przez sir Arthura Conan Doyle. Zawodowy perfekcjonista ograniczał swoje zainteresowania do dyscyplin niezbędnych podczas wykonywania prac detektywistycznych. Z pierwszego opowiadania Studium w szkarłacie, dowiadujemy się, że geniusz nie znał istoty systemu planetarnego Kopernika i uważał, że wiedza o ruchu Ziemi jest mu całkowicie zbędna.
Uniwersytet Krakowski, najstarszy polski uniwersytet, założony przez Kazimierza Wielkiego (1364). Odnowiony przez Władysława Jagiełłę (1400) z fundacji żony Jadwigi. Pod koniec XV wieku przeżywał okres wielkiej świetności i był jedną z najlepszych uczelni w Europie. Wpłynęły na to wysoki poziom nauczania sztuk wyzwolonych (studium wymowy, poetyki, filozofii i fizyki) oraz znakomite warunki kształcenia w zakresie nauk ścisłych. W tym obszarze na uczelni funkcjonowały dwie katedry: pierwszą matematyki i astronomii ufundował Jan Stronber (1403), drugą astrologii Marcin Król z Żurawicy. (Astrologia była w tym czasie częścią astronomii, tzw. praktyczną, ważną podczas nauki medycyny). Blisko połowa studentów kształcących się w Krakowie pochodziła z zagranicy. Językiem wykładowym była łacina, a środowisko akademickie było dwujęzyczne polskie i niemieckie. Duże znaczenie dla rozwoju uczelni miała atmosfera Krakowa stolicy Polski, jednocześnie dużego i nowoczesnego miasta (ok. 20 000 mieszkańców). Mikołaj Kopernik studiował w akademii krakowskiej w okresie od 1491 roku do 1495. Uzyskał gruntowną wiedzę matematyczną, astronomiczną, filozoficzną (w tym pitagorejską) oraz praktyczną w zakresie obserwacji i posługiwania się przyrządami astronomicznymi. Świadczą o tym jego późniejsze przekazy i dokonania.
Naukowi potomkowie Mikołaja Kopernika (kilka przykładów), to osoby, które połączyła zależność nauczyciel – uczeń, w matematycznym projekcie genealogicznym (The Mathematics Genealogy Project), wywodzące się od Mikołaja Kopernika. Można odszukać, że potomkami Mikołaja Kopernika byli: Stefan Banach współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej i jeden z najwybitniejszych Polskich uczonych, David Hilbert niemiecki matematyk z przełomu wieków XIX i XX, Emma Noether autorka twierdzenia o zależności między symetriami a zasadami zachowania w fizyce, Hugo Steinhaus pierwszy dziekan Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii na Uniwersytecie Wrocławskim, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej, Terence Tao (1975) pierwszy australijski matematyk odznaczony medalem Fieldsa.
Uznanie u potomnych to pierwiastek chemiczny kopernik (112), kratery na Księżycu i Marsie, planetoida Coppernicus. W Polsce ulice, place, instytuty.
Język polski kształtował się od X do XIV wieku, jako język regionalny. W XV wieku wykształcił się z elementów dialektu wielkopolskiego i małopolskiego, jako język ogólny. Jego rozkwit nastąpił w drugiej połowie wieku XVI wraz z rozwojem piśmiennictwa.
(M. Kokowski str. 123)
System geocentryczny Klaudiusza Ptolemeusza
W systemie Ptolemeusza planety poruszają się po epicyklach, których środki krążą po deferentach. Środek wszystkich deferentów znajduje się na Ziemi. Środki epicykli Wenus ( i Merkurego, którego nie zaznaczono na rysunku) znajdują się na odcinku łączącym Ziemię i Słońce. Promienie Marsa, Jowisza i Saturna są zawsze równoległe do odcinka łączącego Ziemię i Słońce. (Słońce nie ma swojego epicyklu).
Almagest najważniejsza praca Klaudiusza Ptolemeusza. Jej oryginalny tytuł brzmiał Matematyczny zbiór później znany, jako Wielki zbiór. Złożona z 13 ksiąg opisywała podstawowe zagadnienia trygonometrii, zjawiska wschodów i zachodów gwiazd, długości dnia dla różnych szerokości geograficznych, ruchy i zaćmienia Słońca i Księżyca, teorię ruchu planet. Zawierała katalog 1022 gwiazd oraz tabele pozwalające obliczyć w dowolnym czasie położenia Słońca, Księżyca oraz planet. Praca nie dawała odpowiedzi na pytanie, która z planet Merkury czy Wenus krąży bliżej Ziemi.
Deferent w astronomii Ptolemeusza to okrąg, po którym porusza się środek epicyklu.
Ekwant w astronomii Ptolemeusza to punkt względem, którego epicykl porusza się po deferencie ze stałą prędkością kątową.
Epicykl w astronomii Ptolemeusza to zewnętrzny (w stosunku do deferentu) okrąg, po którym porusza się planeta. (Epi z greckiego to zewnętrzny, cykl to okrąg).
Mikołaj (I) Kopernik, ojciec astronoma, urodził się ok. 1425 roku. Nieznane jest miejsce, w którym to nastąpiło. Jeremi Wasiutyński sugeruje, że był krakowianinem, a Krzysztof Mikulski pisze, że do Krakowa mógł trafić dzięki protekcji kuzyna (Jana). Wynika stąd, że w Krakowie raczej się nie urodził. W Toruniu zamieszkał ok. 1455 roku. Był kupcem. Jego żoną była Barbara z domu Watzenrode. Zmarł w 1483 roku w Toruniu. Według Krzysztofa Mikulskiego dziadkiem Mikołaja (II) i ojcem Mikołaja (I) mógł być mieszkający w Nysie Andrzej Kopernik (1390-1435/8) ożeniony z Barbarą nieznanego pochodzenia.
Mikołaj (II) Kopernik astronom. Studiował sztuki wyzwolone, prawo kanoniczne i medycynę. Zajmował się ekonomią, kartografią, matematyką. W domu rodzinnym rozmawiał po niemiecku. Pisał po łacinie. Tłumaczył z greki. Nie wiadomo czy znał język polski, ponieważ nie zachowały się żadne teksty pisane w tym języku. Był kanonikiem kapituły warmińskiej. Napisał ważną pracę (De Revolutionibus) i miał jednego ucznia (Jerzego Joachima Retyka). Dzisiaj liczba jego potomków naukowych wynosi blisko 160 tysięcy i co miesiąc wzrasta o około 800 osób. Jest jednym z najczęściej cytowanych uczonych wszech czasów, a pojęcie przewrót kopernikański weszło na trwałe do języka naukowego (i potocznego).
Andrzej Kopernik (ok.1475 – ok.1518), młodszy brat Mikołaja Kopernika. W latach 1491 – 1495 studiował w Krakowie, później w Bolonii. W 1501 roku objął kanonię kapituły warmińskiej. Zmarł na syfilis.
Barbara Kopernik (ok.1460 – po 1525), siostra Astronoma, najstarsze dziecko w rodzinie. Oddana do klasztoru w Toruniu, później przeniesiona do Chełmna. W latach 1511 – 1525 opatka benedyktynek chełmińskich. Posiadała połowę rodzinnej kamiennicy przy Rynku (36) w Toruniu.
Katarzyna Kopernik (ok.1471 – po 1509), siostra Astronoma i żona Bartłomieja Gertnera. Posiadała pięcioro dzieci. Jedna z córek (Krystyna z Królewca) oraz wnuczęta od drugiej, Reginy (Muller) odziedziczyły pozostawione przez Kopernika ruchomości
Łukasz Watzenrode, wuj Mikołaja II ze strony matki, biskup warmiński. Po śmierci Mikołaja I otoczył opieką jego rodzinę.
De revolutionibus orbium coelestium , jedna z najsłynniejszych książek w dziejach nauki. Wydrukowana w ilości ok. 400 - 500 egzemplarzy w 1543 roku w Norymberdze. Do dzisiaj, z pierwszego wydania, pozostało ok. 260 sztuk. Druk dzieła rozpoczęto na przełomie kwietnia i maja 1542 roku w drukarni Jana Petreiusa a ukończono 21 lipca 1543 roku. Początkowo pracę nadzorował Jerzy Joachim Retyk, po nim opiekę wydawniczą przejął luterański teolog Andreas Osiander. Osiander zmienił tytuł dzieła z De Revolutionibus na De revolutionibus orbium coelestium oraz dodał anonimową przedmowę, w której przedstawiał teorię heliocentryczną, jako hipotezę. Praca była dedykowana papieżowi Pawłowi III. W 1616 roku książka znalazła się na indeksie Kościoła katolickiego, gdzie pozostała do roku 1835.
System heliocentryczny Mikołaja Kopernika
Grób Mikołaja Kopernika, ówczesnym zwyczajem było zapisywanie w testamencie odpowiednich kwot na rzecz kapituły pozwalających oznaczyć miejsce pochówku darczyńcy odpowiednią płytą nagrobną. Mikołaj Kopernik cały swój majątek przekazał rodzinie został, więc pochowany w bezimiennym grobie. W latach 2004 – 2009 zespół polskich uczonych przeprowadził szerokie poszukiwania grobu Mikołaja Kopernika. Odnaleziono niekompletny szkielet siedemdziesięcioletniego mężczyzny, który zidentyfikowano, jako pozostałości Mikołaja Kopernika. W maju 2010 roku dokonano powtórnego pochówku Uczonego w katedrze we Fromborku. Uroczystości trwały trzy dni i miały charakter państwowo – kościelny. Czy w nowym grobie faktycznie spoczywają szczątki Astronoma pewności nie ma, a wątpliwości przedstawił Michał Kokowski.
Jerzy Joachim Retyk matematyk, uczeń Mikołaja Kopernika, autor Relacji pierwszej. Miał 25 lat, gdy w 1539 roku przybył do Fromborka zafascynowany doniesieniami o odkryciach Mikołaja Kopernika. Na miejscu zapoznał się z rękopisem De Revolutionibus i po długich staraniach przekonał sędziwego Astronoma do wydania go drukiem. Jego ojca, lekarza, oskarżono o czary (lub kradzież) i stracono. Rodzinie natomiast zakazano używania nazwiska rodowego. Joachim przybrał nazwisko Retyk pochodne od rzymskiej prowincji Recja, w której się urodził. Jerzy Joachim Retyk z pomocą ucznia Valentina Otto skonstruował tablice trygonometryczne używane przez 300 lat. Retyk nie został wymieniony we wstępie do De Revolutionibus chociaż, jego wkład w wydanie dzieła był znaczący.
Leonard Vitreatoris z Dobczyc, w matematycznym projekcie genealogicznym (The Mathematics Genealogy Project) jest wymieniony, jako jeden z nauczycieli Mikołaja Kopernika. W polskiej edycji encyklopedii możemy przeczytać, że zajmował się matematyką i astronomią, a na Uniwersytecie Krakowskim był profesorem i dziekanem. Z tej samej encyklopedii, ale w wersji niemieckiej dowiadujemy się, że mógł pochodzić ze starej rodziny szlacheckiej Dobschütz lub ze wsi Dobczyce koło Krakowa. Pseudonim Vitreatoris sugeruje zaś, że był synem szklarza. Wspominają o nim, (jako docencie uczelni krakowskiej): Ludwik Antoni Birkenmajer (gdzie figuruje pod nazwiskiem Zasański) oraz Jeremi Wasiutyński (gdzie nosi nazwisko Zarański).
Galileusz (wł. Galileo Galilei) genialny wizjoner. Miał odwagę przeciwstawić się wpływowi Kościoła katolickiego na uprawianie nauki. Urodził się w Pizie w 1564 roku. Przez cztery lata studiował medycynę. Studiów nie ukończył, a swoje zainteresowania zwrócił w stronę matematyki. Mimo braku formalnego wykształcenia w roku 1589 został wykładowcą na pizańskim uniwersytecie. Trzy lata później objął posadę profesora na uniwersytecie w Padwie, gdzie wykładał matematykę, mechanikę i astronomię. W roku 1609 zainspirowany osiągnięciami holenderskich rzemieślników zbudował (we własnym warsztacie) lunetę i rozpoczął systematyczne obserwacje astronomiczne. Odkrył nierówności powierzchni Księżyca, cztery satelity Jowisza oraz niewidoczne wcześniej gwiazdy Drogi Mlecznej. Wyniki przedstawił w pracy Gwiezdne orędzie z roku 1610. W tym samym roku uzyskał posadę pierwszego matematyka na uniwersytecie w Pizie oraz tytuł matematyka i filozofa wielkiego księcia Toskanii. W 1613 opublikował Listy o plamach słonecznych, w których po raz pierwszy dał wyraz swojej sympatii dla teorii Kopernika.
Marcin Luter (1483 – 1546), reformator religijny, uważał, że system heliocentryczny jest niezgodny z Biblią. Jego opinię przytacza Jeremi Wasiutyński: „Wspomniano o nowym astrologu, który chciał dowieść, że Ziemia porusza się i chodzi wokoło, a nie firmament albo niebo, Słońce i Księżyc; zupełnie jakby, kto siedział na wozie albo na statku ruchomym i myślał, że siedzi nieruchomo i spoczywa, a ziemia i drzewa idą i poruszają się…Ten głupiec chce wywrócić całą sztukę astronomii! Ale, jak wskazuje Pismo święte, Jozue kazał Słońcu się zatrzymać, a nie Ziemi!”.
Michał Kokowski podaje znacząco inną wersję tej wypowiedzi cytując Antona Lauterbacha: „Ale sprawa wygląda teraz tak: kto chce być mądry, nie może godzić się na to, co inni uważają. Powinien on dokonać czegoś własnego, tak jak uczynił ten, który chce przewrócić całą astronomię…Jednak ja wierzę Biblii…”
Owen Gingerich, astronom, historyk nauki, emerytowany profesor Uniwersytetu Harvarda. Znawca Kopernika i Keplera. Autor Książki, której nikt nie przeczytał, Boskiego wszechświata, Planety Boga oraz An Annotated Census of Copernicus’ De Revolutionibus (Spisu egzemplarzy De Revolutionibus Kopernika z komentarzem) monografii wydanej w lutym 2002 roku. Census opisuje każdy z zachowanych 600 egzemplarzy pierwszego i drugiego wydania książki Kopernika.
Krzysztof Mikulski, historyk, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2015 roku opublikował „Mikołaj Kopernik środowisko społeczne, pochodzenie i młodość”. Pozycja zawiera tezy o starszeństwie Mikołaja Kopernika nad bratem Andrzejem, odzawodowym pochodzeniem nazwiska Kopernik, (jako obrabiacza miedzi - cuprum), tożsamości nazwisk Koppersmed i Kopernik oraz pochodzeniu rodu Koperników z Nysy.
Michał Kokowski, fizyk, historyk nauki, profesor PAN. Autor Różne oblicza Mikołaja Kopernika. Spotkania z historią interpretacji.
Krzysztof Kolumb (1451 – 1506), włoski żeglarz odkrywca „Ameryki” (1492), bywa porównywany z Mikołajem Kopernikiem. Pojawiają się określenia: „Kopernik Kolumbem astronomii”, itp. Oczywiście nie ma jednoznacznej miary ich dokonań, a ocena zależy od poglądów piszącego. Jeżeli jednak popatrzeć na nie przez pryzmat motywacji i następstw to osiągnięcia Kolumba nie wytrzymują konkurencji z dziełem Kopernika. Tym pierwszym kierowała chciwość własna i protektorów, a drugim ciekawość naukowa. Na skutek działań Kolumba ucierpiały setki tysięcy ludności tubylczej, a praca Kopernika legła u podstaw współczesnej nauki.
Sherlock Holmes, dziewiętnastowieczny detektyw stworzony przez sir Arthura Conan Doyle. Zawodowy perfekcjonista ograniczał swoje zainteresowania do dyscyplin niezbędnych podczas wykonywania prac detektywistycznych. Z pierwszego opowiadania Studium w szkarłacie, dowiadujemy się, że geniusz nie znał istoty systemu planetarnego Kopernika i uważał, że wiedza o ruchu Ziemi jest mu całkowicie zbędna.
Uniwersytet Krakowski, najstarszy polski uniwersytet, założony przez Kazimierza Wielkiego (1364). Odnowiony przez Władysława Jagiełłę (1400) z fundacji żony Jadwigi. Pod koniec XV wieku przeżywał okres wielkiej świetności i był jedną z najlepszych uczelni w Europie. Wpłynęły na to wysoki poziom nauczania sztuk wyzwolonych (studium wymowy, poetyki, filozofii i fizyki) oraz znakomite warunki kształcenia w zakresie nauk ścisłych. W tym obszarze na uczelni funkcjonowały dwie katedry: pierwszą matematyki i astronomii ufundował Jan Stronber (1403), drugą astrologii Marcin Król z Żurawicy. (Astrologia była w tym czasie częścią astronomii, tzw. praktyczną, ważną podczas nauki medycyny). Blisko połowa studentów kształcących się w Krakowie pochodziła z zagranicy. Językiem wykładowym była łacina, a środowisko akademickie było dwujęzyczne polskie i niemieckie. Duże znaczenie dla rozwoju uczelni miała atmosfera Krakowa stolicy Polski, jednocześnie dużego i nowoczesnego miasta (ok. 20 000 mieszkańców). Mikołaj Kopernik studiował w akademii krakowskiej w okresie od 1491 roku do 1495. Uzyskał gruntowną wiedzę matematyczną, astronomiczną, filozoficzną (w tym pitagorejską) oraz praktyczną w zakresie obserwacji i posługiwania się przyrządami astronomicznymi. Świadczą o tym jego późniejsze przekazy i dokonania.
Naukowi potomkowie Mikołaja Kopernika (kilka przykładów), to osoby, które połączyła zależność nauczyciel – uczeń, w matematycznym projekcie genealogicznym (The Mathematics Genealogy Project), wywodzące się od Mikołaja Kopernika. Można odszukać, że potomkami Mikołaja Kopernika byli: Stefan Banach współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej i jeden z najwybitniejszych Polskich uczonych, David Hilbert niemiecki matematyk z przełomu wieków XIX i XX, Emma Noether autorka twierdzenia o zależności między symetriami a zasadami zachowania w fizyce, Hugo Steinhaus pierwszy dziekan Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii na Uniwersytecie Wrocławskim, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej, Terence Tao (1975) pierwszy australijski matematyk odznaczony medalem Fieldsa.
Uznanie u potomnych to pierwiastek chemiczny kopernik (112), kratery na Księżycu i Marsie, planetoida Coppernicus. W Polsce ulice, place, instytuty.
Język polski kształtował się od X do XIV wieku, jako język regionalny. W XV wieku wykształcił się z elementów dialektu wielkopolskiego i małopolskiego, jako język ogólny. Jego rozkwit nastąpił w drugiej połowie wieku XVI wraz z rozwojem piśmiennictwa.
(M. Kokowski str. 123)
System geocentryczny Ekwant
System heliocentryczny Wywód rodziny Kopernika